ΕΜΠ: ΓΙΑΤΙ ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας στην Αθήνα...

Γιατί γίνονται στην Ευρώπη τόσο έντονες προσπάθειες για την ανάπτυξη της δημόσιας συγκοινωνίας;

Γιατί όλες αυτές οι τόσο σημαντικές επενδύσεις προς αυτή την κατεύθυνση; Τι είδους λύσεις προσφέρει και σε ποιο βαθμό αυτές συμβάλλουν στην ποιότητα των μετακινήσεων;..
Γιατί γίνεται η ανάλογη συζήτηση στην Αθήνα όταν όλοι στρέφονται προς το αυτοκίνητο; Το μείζον θέμα στην κορεσμένη ευρωπαϊκή πόλη, όπως και στην Αθήνα, είναι η έλλειψη χώρου.

Με τη δημόσια συγκοινωνία γίνονται σημαντικά βήματα προς την εξοικονόμηση χώρου. Και την αύξηση της παροχετευτικής ικανότητας του δρόμου. Ανά επιβάτη τα λεωφορεία χρειάζονται ένα μικρό ποσοστό του χώρου που απαιτούν τα αυτοκίνητα. Με την επέκταση της Αθήνας, που προσέθεσε στο μηχανισμό της τα Μεσόγεια και το Θριάσιο, προβλέπονται μεγάλες αυξήσεις στις αποστάσεις μετακίνησης τα επόμενα χρόνια. Στην Ευρώπη το μέσο μήκος των καθημερινών διαδρομών μέσα σε μια εξαετία διπλασιάστηκε.

Όταν μεγαλώνουν οι αποστάσεις πρέπει να αυξάνει και η ταχύτητα, ώστε να τις εξουδετερώνει, γιατί ο διαθέσιμος χρόνος της ημέρας δεν αλλάζει. Αντί για αυτό οι ταχύτητες λόγω του κορεσμού μειώνονται. Στις ώρες αιχμής η μέση ταχύτητα των αυτοκινήτων στο κέντρο της Αθήνας είναι αρκετά χαμηλότερη από τη μέση ταχύτητα που ανέπτυσσαν οι ιππήλατες άμαξες τον 19ο αιώνα. Το 1972 η μέση ταχύτητα των λεωφορείων ήταν 22 χλμ/ώρα και τώρα μέσα στις λεωφορειολωρίδες μάλιστα, μόλις 21 χλμ/ώρα (κυμαίνεται μεταξύ 12-30 χλμ/ώρα).

Αν ληφθεί υπόψη το συνολικό δίκτυο τότε σήμερα, η μέση ταχύτητα για τα λεωφορεία πέφτει στα 14,9 χλμ/ώρα και για τα τρόλεϊ στα 11,4 χλμ/ώρα. Η διευρυμένη Αθήνα θα πρέπει να στηριχτεί εκ των πραγμάτων σε δίκτυα δημόσιας συγκοινωνίας πολύ πιο ισχυρά γιατί οι μεγάλες αποστάσεις με αυτοκίνητο σε καθημερινή βάση είναι βαρετές και δεν συμφέρουν.

Ο προαστιακός σιδηρόδρομος είναι το κατάλληλο μέσο για την κάλυψή τους. Θα γίνει σύντομα, από το μηδέν, ουσιαστική συνιστώσα του συστήματος μεταφορών της πρωτεύουσας. Σε συνδυασμό με το μετρό, που δεν θα σταματήσει να επεκτείνεται για πάρα πολλά χρόνια ακόμη και με το τραμ, μπορούν πραγματικά να απεξαρτήσουν τον Αθηναίο από το αυτοκίνητο.

Το αυτοκίνητο θεωρήθηκε αρχικά ότι θα ήταν ο λυτρωτής της Αθήνας από τα δεσμά ενός ‘παρωχημένου’ ιστού. Θα της επέτρεπε να εκτονωθεί και να ενσωματώσει νέες επιφάνειες. Θα γινόταν ο μοχλός της οικονομικής της ανάπτυξης. Είναι πράγματι αυτό το μέσο μια εκπληκτικά ελκυστική εφεύρεση και βρήκε πρόσφορο έδαφος σε κοινωνίες έντονα ατομικιστικές όπως η ελληνική.

Οι κάτοικοι της Αθήνας εγκατέλειψαν εύκολα τη δημόσια συγκοινωνία για το αυτοκίνητο.

Σήμερα απέκτησαν οι περισσότεροι αυτοκίνητο ή δίκυκλο, αρκετοί από αυτούς πιο πολλά απόένα. Το αποτέλεσμα ήταν να αυτοπαγιδευτούν στις συνθήκες κορεσμού που δημιούργησαν.

Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει.

Είναι η δημόσια συγκοινωνία που εμφανίζεται ως η λύση. Η πόλη έζησε την εμπειρία του αυτοκινήτου και έφτασε στα όριά της. Υπέστη και μάλλον μη αντιστρεπτές ζημιές. Επιστρέφουμε πολύ διστακτικά σε αυτή όχι γιατί η ποιότητα μετακίνησης που προσφέρει έγινε συγκριτικά με το αυτοκίνητο καλύτερη αλλά απλά γιατί το αυτοκίνητο δεν χωράει.

Η δημόσια συγκοινωνία προτιμάται με επιφυλάξεις σαν διέξοδος από τα προβλήματα κορεσμού και θα χρειαστούν αρκετά χρόνια μέχρι να πείσει ότι πράγματι εγγυάται ανέσεις και ποιότητες (ασφάλεια, ταχύτητα, χαμηλό κόστος, προσιτότητα, κοινωνικό περιβάλλον, ηρεμία) που το αυτοκίνητο θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να εξασφαλίσει.

Η Αθήνα ξεκίνησε με περπάτημα, συνέχισε με δημόσια συγκοινωνία μέχρι και τη δεκαετία του 60, την εγκατέλειψε και τώρα επιστρέφει σε αυτήν. Χρειάζεται ξανά τη δημόσια συγκοινωνία, αλλά μια δημόσια συγκοινωνία διαφορετική. Γρήγορη, γιατί η αξία που αποδίδουν οι κάτοικοι της Αθήνας στο χρόνο της μετακίνησής τους είναι μεγάλη, και το κυριότερο ελκυστικότερη του αυτοκινήτου.

Έτσι θα την προτιμούν όχι μόνο όσοι δεν έχουν αυτοκίνητο αλλά και όλοι εκείνοι, οι πολύ περισσότεροι, που θα έχουν στη διάθεσή τους την ατομική λύση του δικού τους μέσου.

Θάνος Βλαστός Καθηγητής Ε.Μ.Π.
ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΘΕΛ