ΕΠΙΒΑΤΗΣ: Σχολιασμός και απόψεις για το νομοσχέδιο αναδιάρθρωσης των Αστικών Συγκοινωνιών

Κύριοι Βουλευτές,

Εμείς, η Ένωση Πολιτών για την Ισχυροποίηση Βελτίωση Αναβάθμιση ΤΗς Συγκοινωνίας (Ε.Π.Ι.Β.Α.ΤΗ.Σ.),μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Επιβατών (EPF), σας στέλνουμε τις απόψεις μας για το Σχέδιο Νόμου που αφορά την «Εξυγίανση, Αναδιάρθρωση και Ανάπτυξη των Αστικών Συγκοινωνιών Περιφέρειας Αττικής», το οποίο έχει κατατεθεί για ψήφιση στη Βουλή. Συμμετείχαμε στην Ηλεκτρονική Διαβούλευση και τις παρατηρήσεις που αναρτήσαμε στην ηλεκτρονική σελίδα σας τις στέλνουμε συνημμένα. Επειδή εσείς θα «Βουλευτείτε» και τελικά θα υπερψηφίσετε ή θα καταψηφίσετε το Νόμο που μπορεί να υποβαθμίσει ή και να καταστρέψει τις Αστικές Συγκοινωνίες της Περιφέρειας Αττικής αντί να τις «εξυγιάνει και να τις αναπτύξει», σας παρακαλούμε να διαβάσετε προσεκτικά τις επιγραμματικές μας παρατηρήσεις που βασίζονται στην αιτιολογική έκθεση η οποία παρουσιάζει το σκεπτικό που βρίσκεται πίσω από το Σχέδιο Νόμου.

1. Μην ξεχνάτε ότι ο μοναδικός λόγος ύπαρξης των Αστικών Συγκοινωνιών (ΑΣ) είναι να προσφέρουν συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση στους πολίτες – επιβάτες, που είναι και οι άμεσοι κοινωνικοί εταίροι των ΑΣ. Αν αυτό δεν γίνεται σωστά και στοιχειωδώς ανταγωνιστικά προς το ΙΧ και τα άλλα ατομικά μέσα μετακίνησης, τότε όσο «οικονομικά βιώσιμες» και να είναι οι νέες ΑΣ που θα προκύψουν, δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης καθώς δεν θα προάγουν ούτε την αστική κινητικότητα ούτε την προστασία του περιβάλλοντος, ούτε το στόχο της Κυβέρνησης «πρώτα ο πολίτης».

2. Με το Σχέδιο Νόμου ο ΟΑΣΑ δεν αποκτά καμία σημαντική νέα αρμοδιότητα που να σχετίζεται με την απαιτούμενη συνδυασμένη πολεοδομική και συγκοινωνιακή πολιτική. Οι ίδιες βασικές αρμοδιότητες που είχε από ιδρύσεως του και από τις επόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις, τις οποίες ποτέ δεν του επετράπη να ασκήσει πλήρως, «συγκεντρώνονται σε ένα νέο βασικό νομοθέτημα» όπως ομολογείται στην Αιτιολογική Έκθεση. Η εταιρεία «ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε» (ΑΜ) που δεν θα ελέγχεται από τον ΟΑΣΑ διαθέτει ισχυρή μελετητική ομάδα που έχει κατά το παρελθόν κάνει τη Γενική Συγκοινωνιακή της Περιφέρειας Αττικής με τον τίτλο Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό. Όμως η ΑΜ είναι πρακτικά και θεσμικά προσανατολισμένη στην κατασκευή και όχι στον χωροταξικό και κοινωνικοοικονομικό σχεδιασμό. Ο ΟΑΣΑ έχει πρόσφατα ολοκληρώσει το Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών Αττικής που διαφέρει ριζικά από αυτόν της ΑΜ. Ποιος σχεδιασμός θα προωθηθεί και θα υλοποιηθεί, πως και πότε; Ο Οργανισμός Αθήνας σχεδιάζει τις χρήσεις γης και τα βασικά δίκτυα μεταφορών στην Αττική. Το ΥΠΟΜΕΔΙ ελέγχει τη φωτεινή σηματοδότηση και το οδικό δίκτυο. Η Τροχαία ελέγχει την τήρηση του ΚΟΚ. Εταιρείες παραχωρησιούχων κτίζουν συντηρούν και εκμεταλλεύονται τους νέους αυτοκινητόδρομους. Τα διάφορα Δημοτικά Συμβούλια αποφασίζουν για την εφαρμογή των κυκλοφοριακών μελετών, τις μονοδρομήσεις, τους πεζοδρόμους και τις χρήσεις γής. Ποιος τελικά χαράζει πολιτική μεταφορών, κυκλοφορίας και στάθμευσης, τροφοδοσίας καταστημάτων, λεωφορειολωρίδων και μέτρων ευνόησης των ΑΣ; Προφανώς κανείς, το τραγικό αποτέλεσμα το ζούμε τα τελευταία πενήντα χρόνια και το Σχέδιο Νόμου που έχει κατατεθεί προς ψήφιση δεν αντιμετωπίζει το θέμα. Ο ΟΑΣΑ όπως προτείνεται, ας μη γελιόμαστε, δεν αποτελεί τον Μητροπολιτικό Φορέα που χρειάζεται η περιφέρεια Αττικής.

3. Για τον πολίτη – επιβάτη θα είναι καλύτερο οι υφιστάμενες πέντε εταιρείες παραγωγής συγκοινωνιακού έργου (ΜΕΤΡΟ, ΗΣΑΠ, ΤΡΑΜ, ΗΛΠΑΠ, ΕΘΕΛ) να συγχωνευθούν σε μία μόνο εταιρεία τόσο για λόγους οικονομιών κλίμακας όσο και για να υπάρχει ένας μόνο συγκοινωνιακός πάροχος, με ενιαία εταιρική ταυτότητα, στόχους, πολιτική, επίπεδο εξυπηρέτησης, πληροφοριακό μηχανισμό, ενιαίο κόμιστρο και εγκαταστάσεις που θα διευκολύνουν τις συνδυασμένες και αδιάλειπτες μεταφορές. Οι προτεινόμενες δύο νέες εταιρείες μπορεί να εξυπηρετούν άλλους πολιτικούς, κομματικούς, συνδικαλιστικούς στόχους άλλα να γνωρίζετε και να είστε σίγουροι ότι δεν προσφέρουν τίποτε απολύτως στον πολίτη – επιβάτη. Επιπλέον, κάτω από τον έλεγχο του ΟΑΣΑ θα πρέπει να υπάγονται «ουσιαστικά» και τα σιδηροδρομικά μέσα που εξυπηρετούν την Αττική (προαστιακή εξυπηρέτηση), τα ΚΤΕΛ, άλλες εταιρείες παροχής αστικού συγκοινωνιακού έργου π.χ. δημοτικές συγκοινωνίες και πιθανόν ιδιωτικές εταιρείες καθώς και τα ΤΑΞΙ που πολύ συχνά αποτελούν βασικό συμπληρωματικό μέσο προς τις ΑΣ (και κατά κανόνα δεν εξυπηρετούν σωστά τους πολίτες – επιβάτες).

4. Η κατάρτιση πενταετούς Στρατηγικού Σχεδίου του ΟΑΣΑ και των εταιρειών του ομίλου ΟΑΣΑ είναι θετικά και αυτονόητα στοιχεία που όμως φαίνεται ότι δεν λειτούργησαν ικανοποιητικά κατά το παρελθόν. Ομοίως η σύναψη Συμβάσεων Παροχής Συγκοινωνιακού Έργου με τις Εταιρείες Παροχής Συγκοινωνιακού Έργου (ΕΠΣΕ) με βάση συγκεκριμένους δείκτες επιδόσεων είναι θετική όμως ούτε αυτή εφαρμόστηκε κατά το παρελθόν. Θα εφαρμοσθεί άραγε τώρα; Από την Κυβέρνηση και τη Βουλή εξαρτάται ο διορισμός ικανών διοικήσεων και η εξουσιοδότηση να ασκήσουν τις αρμοδιότητες που τους δίδει ο Νόμος.

5. Το προβλεπόμενο σύστημα διασφάλισης ποιότητας επιβατικών υπηρεσιών ορίζεται στο Σχέδιο Νόμου ότι θα εγκατασταθεί εντός πενταετίας, δηλαδή σύμφωνα με τη δική μας εμπειρία ποτέ. Αν ο Νομοθέτης πραγματικά και όχι προσχηματικά το εννοεί, το προβλεπόμενο σύστημα διασφάλισης ποιότητας επιβατικών υπηρεσιών θα πρέπει να εγκατασταθεί άμεσα, το πολύ εντός ενός έτους. Η τεχνογνωσία και τα πρότυπα (ΕΛΟΤ και ΕΝ-13816) υπάρχουν. Αυτό είναι το μόνο τμήμα του Σχεδίου Νόμου που αφορά άμεσα την εξασφάλιση εξυπηρέτησης και ικανοποίησης των πολιτών – επιβατών. Μην αφήσετε να υποβαθμιστεί αυτό το πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα.

6. Ταυτόχρονα θα πρέπει να θεσμοθετήσετε στο σημείο αυτό τη συμμετοχή «Ενώσεων Πολιτών που έχουν ως αντικείμενο την προάσπιση των συμφερόντων των καταναλωτών», των κοινωνικών εταίρων δηλαδή, στα όργανα ποιοτικού ελέγχου και λήψης αποφάσεων για θέματα που αφορούν την επιβατική, συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση και την τιμολογιακή πολιτική των ΑΣ.

7. Η αυθαίρετη και ατεκμηρίωτη αύξηση του κομίστρου δείχνει σαφώς ότι το ζήτημα των ΑΣ της Αττικής αντιμετωπίζεται μόνο ως ένα οικονομικό πρόβλημα. Το ότι επί τόσα χρόνια η εκάστοτε Κυβέρνηση δεν πλήρωνε τις συμφωνημένες επιδοτήσεις και τις αποζημιώσεις για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής, παραβλέπεται τόσο για το παρελθόν αλλά δυστυχώς δεν εξασφαλίζεται ούτε για το μέλλον. Το βάρος καλούνται να επωμισθούν με βάναυσο τρόπο κυρίως οι πολίτες - επιβάτες και δη οι φτωχότερες τάξεις, χωρίς κανένα ποιοτικό αντιστάθμισμα «έστω και για τα μάτια του κόσμου». Δεν είναι καν σίγουρο ότι το εισπρακτικό αυτό μέτρο θα αποφέρει μεγαλύτερα έσοδα. Τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας δείχνουν ότι το πρόβλημα ξεκινά από τη μεγάλη εισιτηριοδιαφυγή, οποία συμβαίνει με τη σημερινή τιμή που είναι 40% χαμηλότερη από την νέα θεσπισμένη τιμή. Με κάποιους πιο επιδέξιους χειρισμούς βασισμένους σε οικονομικά και λειτουργικά στοιχεία το κόμιστρο θα μπορούσε να είναι περισσότερο δίκαιο και εισπρακτικά πιο αποτελεσματικό.

8. Επίσης άλλα απλά μη οικονομικά μέτρα θα μπορούσαν να έχουν σημαντικά θετικά οικονομικά αποτελέσματα, π.χ. η αύξηση της χαμηλής μέσης εμπορικής ταχύτητας των οδικών μέσων μεταφοράς, μέσω λεωφορειολωρίδων και άλλων μέτρων ευνόησης, από 8 σε 16 χλμ/ώρα (διπλασιασμός της ταχύτητας) σημαίνει μείωση του λειτουργικού κόστους στο ½ αφού με τους ίδιους πόρους (οχήματα, οδηγούς, καύσιμα) στο ίδιο χρονικό διάστημα θα παράγεται διπλάσιο έργο. Αν το δει κανείς αντίστροφα, σημαίνει ότι για το ίδιο έργο θα απαιτείται η διάθεση των μισών πόρων απ’ ότι σήμερα. Απλό, εντυπωσιακό, δοκιμασμένο στις Ολυμπιακές Μεταφορές και πεταγμένο στα σκουπίδια μαζί με τόσες άλλες επιτυχείς Ελληνικές και Διεθνείς πρακτικές. Η εφαρμογή τέτοιων μέτρων θα παρείχε και αισθητή βελτίωση στην εξυπηρέτηση και ικανοποίηση των πολιτών – επιβατών, αλλά ποιος τους λογαριάζει αυτούς, λανθασμένα θεωρείται ότι δεν έχουν απαιτήσεις, δικαιώματα και φωνή...

9. Τέλος, προσοχή: ο τρόπος και η σπουδή με τον οποίο θα γίνουν οι συγχωνεύσεις των πέντε υφιστάμενων εταιρειών παροχής συγκοινωνιακού έργου ενέχουν κίνδυνο για τα περιουσιακά στοιχεία τους. Το σενάριο αυτό το έχουμε ξαναζήσει όταν διαλύθηκε η ΕΑΣ και έγινε η δημιουργία των ΣΕΠ. Θα πρέπει να το γνωρίζετε και να το θυμάστε.

10. Μας λετε συνέχεια ότι η κρίση αποτελεί και μία μεγάλη ευκαιρία για να διορθωθούν τα κακώς κείμενα της Ελληνικής Κοινωνίας και του Ελληνικού Κράτους. Όμως τίποτα από όσα βλέπουμε να προωθούνται από την πλευρά Νομοθετικού Έργου δεν υποστηρίζει την παραπάνω πρόταση. Πράσινη Ανάπτυξη και Προστασία του Περιβάλλοντος δεν νοούνται χωρίς Αστικές Συγκοινωνίες ούτε χωρίς σιδηρόδρομο τον οποίο «ΣΚΟΤΩΣΑΤΕ». Αστικές Συγκοινωνίες αξιοπρεπείς και αξιόπιστες, που να μπορεί με ποιοτικά και οικονομικά κριτήρια να τις χρησιμοποιήσει ο παντοιοτρόπως δοκιμαζόμενος πολίτης – επιβάτης. Επιτέλους, τουλάχιστον εσείς οι Βουλευτές που έχετε πάρει τη δική μας εντολή και μας εκπροσωπείτε, φανείτε συνεπείς με τις προεκλογικές επαγγελίες και την κοινή λογική. Το Ελληνικό κράτος δεν πρέπει να κερδίσει μόνο την εμπιστοσύνη των «αγορών», πρωτίστως ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΕΙ ΤΗΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ – επιβατών εν προκειμένω.

Είμαστε στη διάθεσή σας για να σας παρουσιάσουμε αναλυτικότερα τις κατασταλαγμένες απόψεις μας για το ζήτημα των Αστικών Συγκοινωνιών, ώστε να συνεισφέρουμε κατά το δυνατόν στην ορθή και ψύχραιμη ψήφο σας.


ΜΗΝ ΑΦΗΣΕΤΕ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΧΑΘΕΙ


Με εκτίμηση,
Το ΔΣ του Δικτύου Ε.Π.Ι.Β.Α.ΤΗ.Σ.